Είναι εθνικιστές οι νεοφιλελεύθεροι;

Του Τάσου Τσακίρογλου

Εχουμε πει και με άλλες ευκαιρίες ότι πολλά από τα σημερινά δεξιά και ακροδεξιά κόμματα κυκλοφορούν σε συσκευασία «δύο σε ένα», δηλαδή είτε νεοφιλελεύθερα κόμματα με ακροδεξιά -εθνικιστική ρητορική είτε ακροδεξιά κόμματα με αμιγώς νεοφιλελεύθερη οικονομική πρόταση.

Αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο και απορρέει από τις αντιφάσεις του ίδιου του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ στο βιβλίο του «Νεοφιλελευθερισμός: ιστορία και παρόν» (εκδ. Καστανιώτη) γράφει: «Ο αυταρχισμός που εμπεριέχεται στην επιβολή της αγοράς δεν εναρμονίζεται με τα ιδανικά των ατομικών ελευθεριών. Οσο περισσότερο παρεκκλίνει ο νεοφιλελευθερισμός προς

τον αυταρχισμό, προκειμένου να επιβάλει την αγορά, τόσο πιο δύσκολο είναι να διατηρήσει την εγκυρότητα του λόγου του περί ατομικών ελευθεριών και τόσο περισσότερο αναγκάζεται να αποκαλύψει τις αντιδημοκρατικές του αποχρώσεις».

Από τον Ρίγκαν και τη Θάτσερ μέχρι τη Νέα Δημοκρατία του Σαμαρά και του Μητσοτάκη αποδεικνύεται πως εάν η κοινωνία δεν αποδέχεται τις νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις» (ιδιωτικοποιήσεις, απολύσεις, περικοπές, μείωση φορολογίας των επιχειρήσεων, ΣΔΙΤ κ.λπ.) τόσο το χειρότερο για την κοινωνία. Στο στόχαστρο μπαίνουν τα συνδικάτα, οι συλλογικές συμβάσεις και το εργατικό δίκαιο, ενώ η δημόσια περιουσία –η οποία θεωρείται βάρος– παραδίδεται με διάφορους τρόπους στον ιδιωτικό τομέα.

Σε περίοδο μνημονίων και οικονομικής βαρβαρότητας αυτός ο αυταρχισμός κατέστη κάτι παραπάνω από αναγκαίος: αρκεί να θυμηθεί κάποιος την καταστολή των ετών 2011-12 και την υστερία τής τότε συγκυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ ότι «κινδυνεύει η πατρίς» και ως εκ τούτου η περιστολή των δικαιωμάτων και των ελευθεριών είναι επιβεβλημένη. Φυσικά, αυτές οι πολιτικές αποτελούν στην πραγματικότητα μια μεταφορά πλούτου από τα κατώτερα στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η κρίση του 2008 λειτούργησε σαν ένας απορροφητήρας που διεθνώς «ρούφηξε» εισόδημα των φτωχών και το «ανέβασε» στους πλούσιους.

Αντίστοιχα, δεν αποτελεί καθόλου παράξενο συνδυασμό η νεοφιλελεύθερη μεταρρυθμιστική ρητορεία με τον εθνικιστικό παροξυσμό. Φυσικά, η νεοφιλελεύθερη θεωρία δεν έβλεπε ποτέ με καλό μάτι το έθνος, όμως ανάγκα και θεοί πείθονται. Το βλέπουμε σήμερα με τη Ν.Δ., η οποία έχει φορέσει (βολικά) τον μανδύα του Μακεδονομάχου και εμφανίζεται ως ο προασπιστής των εθνικών δικαίων.

Την ίδια ώρα η ακροδεξιά συνιστώσα της (Βορίδης-Γεωργιάδης και σία) πλειοδοτεί στο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα και στις «μεταρρυθμίσεις» (πάντα εις βάρος των πολλών). Η πρώτη διδάξασα υπήρξε η ιέρεια του νεοφιλελευθερισμού, η Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία «με τον πόλεμο στα Φόκλαντ/Μαλβίνες και με την ανταγωνιστική της στάση έναντι της Ευρώπης, επικαλέστηκε τα εθνικιστικά αισθήματα, προκειμένου να συγκεντρώσει υποστήριξη υπέρ του νεοφιλελεύθερου προγράμματός της. Προκειμένου να επιβιώσει το νεοφιλελεύθερο κράτος χρειάζεται τον εθνικισμό ενός ορισμένου είδους» (Χάρβεϊ, ό.π.π.).

Φυσικά, για την επίτευξη αυτών των στόχων οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις διαχέουν την προπαγάνδα περί αναγκαιότητας των «μεταρρυθμίσεων» και των πάσης φύσεως εθνικών κινδύνων (οικονομικών ή εθνικών) μέσω των ενσωματωμένων ΜΜΕ και δημοσιογράφων. Η κινδυνολογία, τα ψεύδη, οι απειλές, ο εκφοβισμός, η παραπληροφόρηση και η απόκρυψη στοιχείων (όπως και από τη σημερινή εκπρόσωπο της Ν.Δ., κυρία Σπυράκη) χτύπησαν κόκκινο τα πρώτα χρόνια των μνημονίων. Τότε που η κοινωνία έπρεπε να πειθαρχηθεί «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενη».

Νεοφιλελευθερισμός, αυταρχισμός και εθνικισμός λοιπόν δεν είναι καθόλου αλληλοαποκλειόμενες έννοιες, αλλά συμπληρωματικές, και αυτό έρχεται στην επιφάνεια κυρίως σε περιόδους κρίσης.

https://eleutheriellada.wordpress.com/2019/01/28/%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%82-%CE%BF%CE%B9-%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B9/#more-101268