Ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης είχε πει κάποτε σε ανύποπτο χρόνο ότι το πιο πετυχημένο σύνθημα του Ανδρέα Παπανδρέου, αυτό το οποίο δεν κατάφερε ποτέ να αντιμετωπίσει πραγματικά η Νέα Δημοκρατία, ήταν εκείνο που έλεγε ότι «το ΠΑΣΟΚ είναι το κόμμα των μη προνομιούχων». Ο βετεράνος πολιτικός της Κεντροδεξιάς, παρατηρούσε ότι αυτό το σύνθημα είχε το χάρισμα να απευθύνεται σε όλους και να μην επιτίθεται σε κανέναν, αφού όλοι οι άνθρωποι στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και των μεγαλοαστών, αρνούνται να κατατάξουν τον εαυτό τους στην κατηγορία των προνομιούχων: όλοι τους έχουν να δείξουν κάποιον πιο «προνομιούχο» από τον εαυτό τους. Η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να «ξεσηκώσει» επικοινωνιακά και διακηρυκτικά τα κόλπα του Ανδρέα Παπανδρέου δεν είναι βέβαια κρυφή -κάποιοι υποστηρίζουν ότι προσπαθούσε ακόμα και να μιμηθεί η φωνή του.
Ωστόσο, στην πορεία απέτυχε ή ξέχασε να αναμετρηθεί με τρία προβλήματα που συνάντησε σε αυτή του την προσπάθεια. Πρώτον, ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου εκτός από το να επινοεί –ή να υιοθετεί από τους συνεργάτες του– μερικά πολύ επιτυχημένα συνθήματα, άφησε επίσης ένα πολύ σημαντικό πολιτικό αποτύπωμα το οποίο εκφραζόταν και με υλικούς όρους, π.χ. επί ημερών του πραγματοποιήθηκε μια πραγματική αναδιανομή εισοδήματος, η οποία προϋπέθετε και ρήξεις. Δεύτερον, ότι οι εποχές άλλαξαν και τα περιθώρια να είναι κανείς αφηρημένος και να εκφέρει έναν λόγο ο οποίος επί της αρχής να τους συμπεριλαμβάνει όλους, είναι πολύ περιορισμένα σε σχέση με τη δεκαετία του 1980 –ειδικά αν το έχεις ήδη κάνει αποτυχημένα μία φορά. Remaining Time-0:23 Fullscreen Mute Και τρίτον, ότι –ας είμαστε ειλικρινείς– ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι Ανδρέας Παπανδρέου, ούτε στο χάρισμα ούτε στο είδος των ικανοτήτων. Παρόλα αυτά, η χθεσινή «παρέμβαση» του πρώην πρωθυπουργού, στην εκδήλωση του Ινστιτούτου του, με την οποία γενικά ενίσχυσε την αίσθηση ότι ετοιμάζει την επιστροφή του ως επίδοξος διασώστης της Κεντροαριστεράς, ήταν ακριβώς μια σπονδή σε αυτόν τον αφηρημένο λόγο που απευθύνεται σε όλους χωρίς να τα βάζει ακριβώς με κανέναν και δεν ξεκαθαρίζει διόλου τι σχέδιο έχει. Διότι οι φράσεις «νέος πατριωτισμός» ή «η πατρίδα ενάντια στην κλεπτοκρατία» δεν σημαίνουν τίποτα απολύτως. Στην πολιτική, μια αντίθεση έχει νόημα όταν είναι υπαρκτή. Στο ερώτημα «με την πατρίδα ή με την κλεπτοκρατία», μόνο κάποιοι φαρσέρ με οξυμένη διάθεση χιούμορ θα απαντούσαν «με την κλεπτοκρατία». Το ίδιο ισχύει για το ερώτημα «με το αναπτυξιακό ή το πελατειακό κράτος». Το ίδιο, με το σχήμα «δυνάμεις της εργασίας, της καινοτομίας και της δημιουργικότητας», που βάζει στο μίξερ λίγο σοσιαλιστικό, λίγο σοσιαλδημοκρατικό και λίγο φιλελεύθερο vocabulaire. Oσο για τη διαδικτυακή παρουσία του γερουσιαστή και άλλοτε υποψήφιου της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών για το προεδρικό χρίσμα στις ΗΠΑ, Μπέρνι Σάντερς, μπορεί να ήταν μια αναγκαία ένεση διεθνούς αναγνώρισης, την ίδια στιγμή που η ριζοσπαστική αριστερή διανόηση του εξωτερικού έχει εγκαταλείψει τον πρώην πρωθυπουργό, ωστόσο η τοποθέτησή του προκάλεσε και μια εύλογη αμηχανία. Ο Σάντερς επιτέθηκε ευθέως στο Ισραήλ και στον Νετανιάχου. Ο Τσίπρας, επί των ημερών του οποίου εγκαινιάστηκε η δομική συμμαχία Ελλάδας – Ισραήλ, εμφανώς προτιμούσε να μην εμβαθύνει πάνω στο θέμα. Ο Σάντερς μίλησε για την χρήση της Tεχνητής Nοημοσύνης και την εργασιακή εβδομάδα των 32 ωρών το πολύ. Ο Τσίπρας δεν ακούμπησε τέτοια ζητήματα. Αθέλά του, ο βετεράνος πολιτικός από το Βερμόντ, χωρίς να πει κάτι πολύ ριζοσπαστικό, ανέδειξε ότι η συζήτηση στην Αριστερά διεθνώς, έχει φύγει από τον κοινό τόπο και την κατά Σοπενάουερ «τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο» –χωρίς να λες τίποτα. Το πρόβλημα με την παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα είναι ότι δεν δείχνει να έχει προσθέσει ή αλλάξει κάτι στον λόγο του από το 2023 και το βασικό του επιχείρημα μοιάζει να είναι ότι από την αποχώρησή του και μετά τα πράγματα έγιναν χειρότερα στην Κεντροαριστερά. Πράγματι. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αλλάξουν πορεία αν επιστρέψει ο ίδιος, όπως δεν άλλαξαν όταν ο αξιοπρεπής Σωκ. Φάμελλος αντικατέστησε τον Στ. Κασσελάκη και όπως ένα πόδι που υπέστη κάταγμα δεν παύει να είναι σπασμένο εάν το επαναφέρεις με τα χέρια του στη θέση του. Ο Αλέξης Τσίπρας, και ο ΣΥΡΙΖΑ ως δημιούργημά του, παρουσίασαν μετά το 2019 –και συνεχίζουν να παρουσιάζουν σήμερα, 10 χρόνια μετά διπλό αντίστροφο «άλμα Γιουρτσένκο»– το εξής πρόβλημα: δεν πείθουν ούτε για συστημικοί ούτε για αντισυστημικοί. Και αυτό γεννά ένα ζήτημα χρησιμότητας. Θα πάρει θέση επ’ αυτού ο Αλέξης Τσίπρας; Εδώ και χρόνια το αποφεύγει επιμελώς, παρά τα αρνητικά αποτελέσματα. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι και εύκολο. Η θέση του ηγέτη της συστημικής πολιτικής μοιάζει, είναι η αλήθεια, πιασμένη. Η θέση του ηγέτη της αντισυστημικής πολιτικής όχι και τόσο, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ο πρώην Πρωθυπουργός θα μπορούσε να τη διεκδικήσει πια. Και η εποχή είναι γεμάτη αντικειμενικές πολώσεις για να παραστήσει κανείς τον κυανόκρανο. Όλα δείχνουν ότι θα επιβιώσουν αυτοί που θα αποδείξουν ότι έχουν κάποιο συγκεκριμένο λόγο ύπαρξης, απαντάνε σε μια υπαρκτή, πραγματική ανάγκη της κοινωνίας. Ακροδεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι, αλλά πάντως συγκεκριμένοι. Από την οικονομική κρίση του 2008 και μετά, και την αποτυχία να απαντήσει σε αυτήν, η Αριστερά διεθνώς έχει κάνει μια σειρά από επεξεργασίες: για την οικονομία, το κλίμα, το κράτος, τις διεθνείς σχέσεις. Σίγουρα δεν έχουν γίνει πλειοψηφικές, αλλά αυτές είναι. Όποιος θέλει να ηγηθεί αυτού του χώρου, οφείλει να βουτήξει μέσα σε αυτές και να τις πάει ένα βήμα μπροστά. Αν το ζήτημα είναι απλά να διασωθεί κοινοβουλευτικά ο πάλαι ποτέ ΣΥΡΙΖΑ, τότε η λογική του «κόμματος των μη προνομιούχων» μπορεί να είναι αρκετή. Αλλά ας μη γελιόμαστε: δεν θα αφορά πολλούς.
https://www.protagon.gr/apopseis/ena-institouto-mia-diaskepsi-kai-to-komma-twn-mi-pronomiouxwn-44343163406
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου