Ποιος θα πάρει τη «μικρή ΔΕΗ»;

Το ζήτημα της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας απασχολεί την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδώ και πολλά χρόνια και αποτέλεσε στο παρελθόν αιτία αντιπαράθεσης μεταξύ τους.

Η ΔΕΗ είναι η μεγαλύτερη εταιρεία της Ελλάδας και από τις μεγαλύτερες εταιρείες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σε αυτήν οφείλουμε τον εξηλεκτρισμό της χώρας μετά το 1950. Για τον τρόπο που λειτούργησε ως εταιρεία από τη δεκαετία του 1980 και μετά, τον ρόλο που έπαιξαν οι συνδικαλιστές, το καθεστώς συν-διοίκησης που τους είχε ανεπισήμως δοθεί, τις υπερβολικές απολαβές και προνόμια των εργαζομένων αλλά και των ίδιων των συνδικαλιστών δεν θα μιλήσουμε τώρα. Είναι σε όλους γνωστό ότι η ΔΕΗ για χρόνια λειτούργησε ως λάφυρο στα χέρια κομματικών στελεχών και λοιπών παρατρεχάμενων.

Ας δούμε τι λένε τα νούμερα: Το 2013 η ΔΕΗ είχε κύκλο εργασιών περίπου 6 δισ., κέρδη προ φόρων 35 εκατομμύρια και ζημιές μετά φόρων 225 εκατομμύρια. Το καθαρό χρέος της εταιρείας είχε διαμορφωθεί στα 4,5 δισ. και το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ ανήλθε στο 98,3%. Ενώ το 33% του ρεύματος που πούλησε, αγοράστηκε από τρίτους. Τα νούμερα αυτά ήταν χειρότερα από του 2012 και είναι εντυπωσιακά κακά για μια εταιρεία που αποτελεί κρατικό καθετοποιημένο μονοπώλιο (παραγωγή, προμήθεια, μεταφορά, διανομή) και διαχειρίζεται σχεδόν μονοπωλιακά και τις φθηνές πηγές ενέργειας της χώρας (λιγνίτης και υδροηλεκτρικά φράγματα).

Βασικές αιτίες αυτής της αρνητικής απόδοσης της ΔΕΗ αποτελούν η λειτουργία της εταιρείας δίχως ιδιωτικό-οικονομικά κριτήρια, η συνεχείς παρεμβάσεις των συνδικαλιστών στη λήψη αποφάσεων και η επιβολή συν-διοίκησης μαζί τους, το υψηλό μισθολογικό κόστος, οι παρωχημένης τεχνολογίας μονάδες παραγωγής ενέργειας, η έλλειψη διασύνδεσης με τα περισσότερα ελληνικά νησιά, το υψηλό κόστος των εισαγωγών ρεύματος.

Στα παραπάνω θα έπρεπε να προσθέσουμε τον χαμηλής θερμογόνου αξίας λιγνίτη που διαθέτει η Ελλάδα (λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε υγρασία και χαμηλής σε άνθρακα), το υψηλό κόστος που πληρώνει η ΔΕΗ για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων (ο λιγνίτης θεωρείται ιδιαίτερα ρυπογόνο καύσιμο) και την έλλειψη σοβαρού ανταγωνισμού στην παραγωγή ρεύματος από φθηνές πηγές ενέργειας.

Ο στόχος της πώλησης της «μικρής ΔΕΗ» είναι να δώσει τη δυνατότητα σε ιδιωτικές εταιρείες να αποκτήσουν πρόσβαση στις φθηνές πηγές ενέργειας (λιγνίτης, υδροηλεκτρικά), κάτι το οποίο θα ασκήσει ανταγωνιστική πίεση στη ΔΕΗ και θα αμφισβητήσει το αποκλειστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που διαθέτει. Ταυτόχρονα η νέα εταιρεία θα αναλάβει το 30% και των χρεών, επισφαλειών και υποχρεώσεων της ΔΕΗ, διατηρώντας το προσωπικό με τους ίδιους εργασιακούς όρους που είχε και πριν.

Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι παρόμοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν να οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα σε μείωση των τιμών ρεύματος και ραγδαία ανάπτυξη της «μεγάλης ΔΕΗ», όπως συνέβη στην Ιταλία με την ENEL και στην Πορτογαλία με την EDP. Αυτό θα συμβεί διότι το τίμημα της πώλησης της «μικρής ΔΕΗ» (το οποίο θα κατευθυνθεί στη ΔΕΗ και όχι στο ΤΑΙΠΕΔ όπως η αξιωματική αντιπολίτευση υπονοεί) - θα είναι τουλάχιστον 1,5 δισ. βάσει της τρέχουσας κεφαλαιοποίησης της εταιρείας - θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις σε σύγχρονες μονάδες παραγωγής ρεύματος και διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ρεύματος. Να θυμόμαστε ότι πληρώνουμε ετησίως μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ περίπου 700 εκατομμύρια για την επιδότηση του υψηλού κόστους παραγωγής ρεύματος των νησιών με χρήση καυσίμου ντίζελ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας το λένε), κόστος το οποίο θα μειωθεί σημαντικά αν γίνει η διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα. Αυτό θα οδηγήσει άμεσα σε μείωση των λογαριασμών ρεύματος.

Ελπίζω η εν λόγω αποκρατικοποίηση να γίνεται με σκοπό να ολοκληρωθεί επιτυχώς και όχι απλά για να κηρυχθεί άγονος ο διαγωνισμός ώστε να κοροϊδέψουμε για άλλη μία φορά τους «κουτόφραγκους». Διότι αν εξετάζαμε ποιες μονάδες παραγωγής μεταφέρονται στους ιδιώτες και ποιες υποχρεώσεις αναλαμβάνουν, θα καταλήγαμε ότι μάλλον δε θα βρεθεί σοβαρός επενδυτής να αναλάβει τη «μικρή ΔΕΗ».

Σύντομα οδηγούμαστε, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, σε απελευθερωμένα κοστοστρεφή τιμολόγια και κατάργηση των σταυροειδών επιδοτήσεων. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν καταφέρει σύντομα η ΔΕΗ να περιορίσει το κόστος παραγωγής της, όλοι εμείς θα κληθούμε να ξαναβάλουμε το χέρι στην (άδεια) τσέπη μας.

Ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας θα είναι κομβικός για τον έλεγχο των τιμών, την εποπτεία των απαιτούμενων κεφαλαιουχικών επενδύσεων και τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας.

Οι ιδεοληψίες του περασμένου αιώνα πρέπει να ξεπεραστούν και να δοκιμαστούν νέα μοντέλα που λειτούργησαν επιτυχώς στο εξωτερικό. Ας σταματήσουμε λοιπόν τις άναρθρες κραυγές, τις λαϊκίστικες κορώνες και τους εύκολους αφορισμούς και ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη χώρα στην πράξη. Όλα εξαρτώνται από εμάς, αρκεί να το αποφασίσουμε.  

http://www.protagon.gr/