Στο κρισιμότερο κομμάτι, τόσο για τη βιωσιμότητα των τραπεζών όσο και για την επιβίωση των πολύπαθων νοικοκυριών, αναδεικνύεται η ρύθμιση των τραπεζικών δανείων. Με το ένα στα τρία δάνεια να έχει «σκάσει», οι τραπεζίτες προσπαθούν να περιορίσουν τις καθυστερήσεις και να επαναφέρουν τα «κατακόκκινα» χαρτοφυλάκιά τους σε ορθή πορεία.
Οι επισφάλειες ήταν στο τέλος του 2013 περίπου 70 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ αναμένεται να αγγίξουν τα 90 δισ. έως το τέλος του 2014. Αλλωστε και η Κομισιόν στην τελευταία έκθεσή της κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα προβληματικά δάνεια που διαχειρίζονται οι ελληνικές
τράπεζες, και τονίζει ότι πρέπει να προωθηθούν νομοθετικές ρυθμίσεις με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη είσπραξή τους.
Με βάση αυτή την κατεύθυνση, η Τράπεζα της Ελλάδος εξέδωσε έναν κώδικα δεοντολογίας που ορίζει τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και το προφίλ του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», με βάση τα οποία δανειολήπτες και τράπεζες θα διαπραγματεύονται από το νέο έτος. Οι καταναλωτικές οργανώσεις από την πλευρά τους σημειώνουν ότι τα στοιχεία που τίθενται είναι σε καλό επίπεδο, τηρούν όμως στάση αναμονής και εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για το αν τελικά ο νέος τρόπος ρύθμισης των δανείων θα προχωρήσει στην πράξη ή θα μείνει και πάλι στα χαρτιά λόγω της αδιαλλαξίας των τραπεζών και η τελική λύση θα δίνεται και πάλι από τα Ειρηνοδικεία. Το ενδεχόμενο να μην προχωρήσουν οι ρυθμίσεις φαντάζει ιδιαίτερα δυσοίωνο εν όψει της άρσης της αναστολής των πλειστηριασμών από τις αρχές του 2015.
Από την πλευρά τους οι τράπεζες επισημαίνουν ότι το σημαντικό είναι η νέα ρύθμιση να είναι βιώσιμη σε βάθος χρόνου, καθώς πολλά από τα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί «σκάνε» εκ νέου έπειτα από λίγους μήνες επιβαρύνοντας όλο το σύστημα. Μένει ακόμη να φανεί για ποια δάνεια θα ισχύει ο κώδικας δεοντολογίας. Οι τράπεζες ζητούν το ειδικό καθεστώς να αφορά μόνο τη στεγαστική πίστη και να εξαιρεθούν καταναλωτικά και επιχειρηματικά, επισημαίνοντας το υψηλό διαχειριστικό κόστος που συνεπάγονται οι διαδικασίες συμμόρφωσης στον κώδικα, αλλά και τον κίνδυνο να αυξηθούν περαιτέρω τα «κόκκινα» δάνεια, καθώς οι υποχρεώσεις ενημέρωσης και συνεννόησης με τους δανειολήπτες ωθούν σε περαιτέρω καθυστέρηση.
Ο Κώδικας αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαβούλευση και υπολογίζεται ότι σε έναν με δύο μήνες θα είναι έτοιμο το τελικό κείμενο, το οποίο θα πρέπει να έχει υιοθετηθεί έως το τέλος του έτους.
Οι «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» είναι τα απαιτούμενα μηνιαία έξοδα για κάθε νοικοκυριό, προκειμένου τα μέλη του να ζουν αξιοπρεπώς. Ταυτόχρονα με την κάλυψη των βασικών αναγκών και με βάση την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη θα μειώνονται οι δόσεις του δανείου ή θα επιλέγεται άλλη λύση από την τράπεζα, προκειμένου να μην «κοκκινίσει» το δάνειο.
Ο ορισμός των «εύλογων δαπανών» προσδιορίστηκε κατόπιν μελέτης που εκπονήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή με βάση στοιχεία που έχουν δηλώσει τα ελληνικά νοικοκυριά αναφορικά με τα έξοδα που κάνουν και κυμαίνονται ανάλογα με την κατηγορία του νοικοκυριού. Για παράδειγμα, ένας ενήλικας χρειάζεται από 537 έως 628 ευρώ τον μήνα, ένα ζευγάρι από 906 έως 1.160 ευρώ, ένα ζευγάρι με ένα παιδί από 1.126 έως 1.440 ευρώ και με δύο παιδιά από 1.347 έως 1.720 ευρώ. Στο καλάθι των δαπανών δεν προσμετρώνται οι δόσεις δανείου για τους δανειολήπτες και αντίστοιχα το ενοίκιο για τους ενοικιαστές, καθώς αναφέρονται στα υπόλοιπα έξοδα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό. Συνεπώς για όσους καταβάλλουν ενοίκιο στα παραπάνω ποσά προστίθεται το ποσό του ενοικίου για την εξασφάλιση πρώτης κατοικίας με βάση τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία.
Κάθε νοικοκυριό αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή περίπτωση με διαφορετικές ανάγκες και ο προσδιορισμός τους θα γίνεται σε εξατομικευμένη βάση.
Ο οφειλέτης μπορεί να υπολογίσει τις δαπάνες του βάσει των προσφερόμενων «εύλογων δαπανών διαβίωσης», να κρίνει ποιες αποτελούν προτεραιότητα για το νοικοκυριό του και να αφαιρέσει όσες δεν τον αφορούν, προκειμένου να μπορέσει να εξυπηρετήσει τις δανειακές υποχρεώσεις του. Το πιστωτικό ίδρυμα, από την πλευρά του, πρέπει να αξιολογεί τις δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη συγκριτικά με τα εισοδήματά του. Οσο χαμηλότερα είναι τα εισοδήματα του οφειλέτη σε σύγκριση με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να μην μπορεί να εξυπηρετεί το δάνειο και να κριθεί απαραίτητη η ρύθμιση.
Ποιοι θα θεωρούνται «συνεργάσιμοι»
Ενας δανειολήπτης θεωρείται συνεργάσιμος όταν παρέχει στοιχεία και είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία, γνωστοποιεί πληροφορίες που αφορούν την τρέχουσα και μελλοντική οικονομική του κατάσταση και είναι ανοιχτός σε διάλογο προκειμένου να βρεθεί μια εναλλακτική πρόταση αναδιάρθρωσης των οφειλών του. Ετσι η τράπεζα δεν μπορεί να χαρακτηρίζει με αδιαφανή κριτήρια κάποιον δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμο και να απορρίπτει σχέδια αναδιάρθρωσης χρεών. Δηλαδή, υποχρεώνεται να εξετάσει σοβαρά κάθε περίπτωση ξεχωριστά, εφόσον πληρούνται βασικές προϋποθέσεις.
Πάντως, ο δανειολήπτης θα διατηρήσει το δικαίωμα να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, αν δεν καταφέρει να έρθει σε συμφωνία εξωδικαστικώς.
«Ο όρος "συνεργάσιμος δανειολήπτης" είναι προκλητικός και ανούσιος, καθώς μέχρι στιγμής η πλευρά που δεν ήταν συνεργάσιμη ήταν των τραπεζών» σημειώνει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ. «Χαρακτηριστικό είναι ότι, από τις 13.500 υποθέσεις ρύθμισης που έχει στείλει στις τράπεζες η οργάνωσή μας, οι απαντήσεις που έχει λάβει είναι ελάχιστες και γενικευμένες».
Οπως σημειώνει, τα όρια που τίθενται για το κόστος διαβίωσης είναι ικανοποιητικά, όμως θα πρέπει να είναι και δεσμευτικά. Οι καταναλωτικές οργανώσεις έχουν προτείνει να οριστεί επιτροπή που θα ελέγχει τις κινήσεις των τραπεζών όσον αφορά τις ρυθμίσεις και θα επιβάλλει κυρώσεις όταν ο Κώδικας δεν τηρείται.
Τα «ψιλά γράμματα» των ρυθμίσεων
Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι οφειλέτες που προχωρούν σε ρύθμιση στα λεγόμενα «ψιλά γράμματα» που κρύβουν οι νέες συμβάσεις. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε ό,τι αφορά το επιτόκιό τους, καθώς συνήθως η επιμήκυνση που προσφέρεται από τις τράπεζες κοστίζει πολύ, αφού συνεπάγεται αύξηση του επιτοκίου τους.
Πρόσφατα η ΕΚΠΟΙΖΩ είχε καταγγελία από δανειολήπτη που διαπίστωσε αφότου υπέγραψε τη νέα σύμβαση ότι η επιμήκυνση του δανείου του συνοδευόταν από αύξηση του επιτοκίου από το 2,8% στο 4,8%.
Στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο θα πρέπει να αναφέρεται το επιτόκιο αναφοράς, π.χ. Euribor τριμήνου ή εξαμήνου. Κι αυτό γιατί πλέον οι τράπεζες ορίζουν ως κυμαινόμενο επιτόκιο αναφοράς το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor και όχι το παρεμβατικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως παλιά.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στον τρόπο υπολογισμού του σταθερού επιτοκίου, το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα με το προφίλ κάθε πελάτη. Στη σύμβαση θα πρέπει να υπάρχει ανάλυση καταβολής των δόσεων κατά κεφάλαιο, τόκων και λοιπών επιβαρύνσεων για την περίοδο ισχύος του σταθερού επιτοκίου σε δάνεια με σταθερό επιτόκιο, καθώς και το ύψος του επιτοκίου υπερημερίας και ο τρόπο υπολογισμού των τόκων.
http://www.dimokratianews.gr/
Οι επισφάλειες ήταν στο τέλος του 2013 περίπου 70 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ αναμένεται να αγγίξουν τα 90 δισ. έως το τέλος του 2014. Αλλωστε και η Κομισιόν στην τελευταία έκθεσή της κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα προβληματικά δάνεια που διαχειρίζονται οι ελληνικές
τράπεζες, και τονίζει ότι πρέπει να προωθηθούν νομοθετικές ρυθμίσεις με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη είσπραξή τους.
Με βάση αυτή την κατεύθυνση, η Τράπεζα της Ελλάδος εξέδωσε έναν κώδικα δεοντολογίας που ορίζει τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» και το προφίλ του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», με βάση τα οποία δανειολήπτες και τράπεζες θα διαπραγματεύονται από το νέο έτος. Οι καταναλωτικές οργανώσεις από την πλευρά τους σημειώνουν ότι τα στοιχεία που τίθενται είναι σε καλό επίπεδο, τηρούν όμως στάση αναμονής και εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για το αν τελικά ο νέος τρόπος ρύθμισης των δανείων θα προχωρήσει στην πράξη ή θα μείνει και πάλι στα χαρτιά λόγω της αδιαλλαξίας των τραπεζών και η τελική λύση θα δίνεται και πάλι από τα Ειρηνοδικεία. Το ενδεχόμενο να μην προχωρήσουν οι ρυθμίσεις φαντάζει ιδιαίτερα δυσοίωνο εν όψει της άρσης της αναστολής των πλειστηριασμών από τις αρχές του 2015.
Από την πλευρά τους οι τράπεζες επισημαίνουν ότι το σημαντικό είναι η νέα ρύθμιση να είναι βιώσιμη σε βάθος χρόνου, καθώς πολλά από τα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί «σκάνε» εκ νέου έπειτα από λίγους μήνες επιβαρύνοντας όλο το σύστημα. Μένει ακόμη να φανεί για ποια δάνεια θα ισχύει ο κώδικας δεοντολογίας. Οι τράπεζες ζητούν το ειδικό καθεστώς να αφορά μόνο τη στεγαστική πίστη και να εξαιρεθούν καταναλωτικά και επιχειρηματικά, επισημαίνοντας το υψηλό διαχειριστικό κόστος που συνεπάγονται οι διαδικασίες συμμόρφωσης στον κώδικα, αλλά και τον κίνδυνο να αυξηθούν περαιτέρω τα «κόκκινα» δάνεια, καθώς οι υποχρεώσεις ενημέρωσης και συνεννόησης με τους δανειολήπτες ωθούν σε περαιτέρω καθυστέρηση.
Ο Κώδικας αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαβούλευση και υπολογίζεται ότι σε έναν με δύο μήνες θα είναι έτοιμο το τελικό κείμενο, το οποίο θα πρέπει να έχει υιοθετηθεί έως το τέλος του έτους.
Οι «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» είναι τα απαιτούμενα μηνιαία έξοδα για κάθε νοικοκυριό, προκειμένου τα μέλη του να ζουν αξιοπρεπώς. Ταυτόχρονα με την κάλυψη των βασικών αναγκών και με βάση την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη θα μειώνονται οι δόσεις του δανείου ή θα επιλέγεται άλλη λύση από την τράπεζα, προκειμένου να μην «κοκκινίσει» το δάνειο.
Ο ορισμός των «εύλογων δαπανών» προσδιορίστηκε κατόπιν μελέτης που εκπονήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή με βάση στοιχεία που έχουν δηλώσει τα ελληνικά νοικοκυριά αναφορικά με τα έξοδα που κάνουν και κυμαίνονται ανάλογα με την κατηγορία του νοικοκυριού. Για παράδειγμα, ένας ενήλικας χρειάζεται από 537 έως 628 ευρώ τον μήνα, ένα ζευγάρι από 906 έως 1.160 ευρώ, ένα ζευγάρι με ένα παιδί από 1.126 έως 1.440 ευρώ και με δύο παιδιά από 1.347 έως 1.720 ευρώ. Στο καλάθι των δαπανών δεν προσμετρώνται οι δόσεις δανείου για τους δανειολήπτες και αντίστοιχα το ενοίκιο για τους ενοικιαστές, καθώς αναφέρονται στα υπόλοιπα έξοδα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό. Συνεπώς για όσους καταβάλλουν ενοίκιο στα παραπάνω ποσά προστίθεται το ποσό του ενοικίου για την εξασφάλιση πρώτης κατοικίας με βάση τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία.
Κάθε νοικοκυριό αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή περίπτωση με διαφορετικές ανάγκες και ο προσδιορισμός τους θα γίνεται σε εξατομικευμένη βάση.
Ο οφειλέτης μπορεί να υπολογίσει τις δαπάνες του βάσει των προσφερόμενων «εύλογων δαπανών διαβίωσης», να κρίνει ποιες αποτελούν προτεραιότητα για το νοικοκυριό του και να αφαιρέσει όσες δεν τον αφορούν, προκειμένου να μπορέσει να εξυπηρετήσει τις δανειακές υποχρεώσεις του. Το πιστωτικό ίδρυμα, από την πλευρά του, πρέπει να αξιολογεί τις δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη συγκριτικά με τα εισοδήματά του. Οσο χαμηλότερα είναι τα εισοδήματα του οφειλέτη σε σύγκριση με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να μην μπορεί να εξυπηρετεί το δάνειο και να κριθεί απαραίτητη η ρύθμιση.
Ποιοι θα θεωρούνται «συνεργάσιμοι»
Ενας δανειολήπτης θεωρείται συνεργάσιμος όταν παρέχει στοιχεία και είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία, γνωστοποιεί πληροφορίες που αφορούν την τρέχουσα και μελλοντική οικονομική του κατάσταση και είναι ανοιχτός σε διάλογο προκειμένου να βρεθεί μια εναλλακτική πρόταση αναδιάρθρωσης των οφειλών του. Ετσι η τράπεζα δεν μπορεί να χαρακτηρίζει με αδιαφανή κριτήρια κάποιον δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμο και να απορρίπτει σχέδια αναδιάρθρωσης χρεών. Δηλαδή, υποχρεώνεται να εξετάσει σοβαρά κάθε περίπτωση ξεχωριστά, εφόσον πληρούνται βασικές προϋποθέσεις.
Πάντως, ο δανειολήπτης θα διατηρήσει το δικαίωμα να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, αν δεν καταφέρει να έρθει σε συμφωνία εξωδικαστικώς.
«Ο όρος "συνεργάσιμος δανειολήπτης" είναι προκλητικός και ανούσιος, καθώς μέχρι στιγμής η πλευρά που δεν ήταν συνεργάσιμη ήταν των τραπεζών» σημειώνει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ. «Χαρακτηριστικό είναι ότι, από τις 13.500 υποθέσεις ρύθμισης που έχει στείλει στις τράπεζες η οργάνωσή μας, οι απαντήσεις που έχει λάβει είναι ελάχιστες και γενικευμένες».
Οπως σημειώνει, τα όρια που τίθενται για το κόστος διαβίωσης είναι ικανοποιητικά, όμως θα πρέπει να είναι και δεσμευτικά. Οι καταναλωτικές οργανώσεις έχουν προτείνει να οριστεί επιτροπή που θα ελέγχει τις κινήσεις των τραπεζών όσον αφορά τις ρυθμίσεις και θα επιβάλλει κυρώσεις όταν ο Κώδικας δεν τηρείται.
Τα «ψιλά γράμματα» των ρυθμίσεων
Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι οφειλέτες που προχωρούν σε ρύθμιση στα λεγόμενα «ψιλά γράμματα» που κρύβουν οι νέες συμβάσεις. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε ό,τι αφορά το επιτόκιό τους, καθώς συνήθως η επιμήκυνση που προσφέρεται από τις τράπεζες κοστίζει πολύ, αφού συνεπάγεται αύξηση του επιτοκίου τους.
Πρόσφατα η ΕΚΠΟΙΖΩ είχε καταγγελία από δανειολήπτη που διαπίστωσε αφότου υπέγραψε τη νέα σύμβαση ότι η επιμήκυνση του δανείου του συνοδευόταν από αύξηση του επιτοκίου από το 2,8% στο 4,8%.
Στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο θα πρέπει να αναφέρεται το επιτόκιο αναφοράς, π.χ. Euribor τριμήνου ή εξαμήνου. Κι αυτό γιατί πλέον οι τράπεζες ορίζουν ως κυμαινόμενο επιτόκιο αναφοράς το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor και όχι το παρεμβατικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως παλιά.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στον τρόπο υπολογισμού του σταθερού επιτοκίου, το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα με το προφίλ κάθε πελάτη. Στη σύμβαση θα πρέπει να υπάρχει ανάλυση καταβολής των δόσεων κατά κεφάλαιο, τόκων και λοιπών επιβαρύνσεων για την περίοδο ισχύος του σταθερού επιτοκίου σε δάνεια με σταθερό επιτόκιο, καθώς και το ύψος του επιτοκίου υπερημερίας και ο τρόπο υπολογισμού των τόκων.
http://www.dimokratianews.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου