Πώς η Λεπέν εξαργυρώνει τον κοινωνικό θυμό

Το 2007 ήταν η χρονιά του απόλυτου πολιτικού θριάμβου του Νικολά Σαρκοζί. Δεν είναι μόνο ότι είχε κερδίσει τις προεδρικές εκλογές επικρατώντας με άνεση της υποψήφιας των Σοσιαλιστών Σεγκολέν Ροαγιάλ. Είχε κατισχύσει στη δημόσια συζήτηση, είχε επιβάλει μια δική του ατζέντα, η οποία έσπαγε όλα τα ταμπού της μετριοπαθούς γκολικής γαλλικής Δεξιάς, βασιζόμενος σε συνθήματα «απαγορευμένα» ως τότε στον γαλλικό πολιτικό κήπο, όπως η αύξηση του χρόνου εργασίας, η μείωση σε βαθμό εξαφάνισης των κοινωνικών επιδομάτων, αλλά και η πολιτική της μηδενικής ανοχής στην ασφάλεια και στη μετανάστευση. Ο «σίφουνας Σαρκοζί» δεν παρέσυρε μόνο τους Σοσιαλιστές που τον παρακολούθησαν αμήχανα να αλλάζει την ατζέντα. Συρρίκνωσε επίσης και τον Ζαν-Μαρί Λεπέν και το (τότε) Εθνικό Μέτωπο. Πέντε χρόνια μετά τον σεισμό της πρόκρισής του στον β’

γύρο των εκλογών του 2002, ο πατριάρχης της γαλλικής Ακροδεξιάς, έβλεπε τα ποσοστά του να υποχωρούν από το 17% στο 10%. Ο Σαρκοζί μπορούσε να καμαρώνει: η δική του σκληρή γραμμή είχε καταστήσει την Ακροδεξιά περιττή και είχε σώσει τη γαλλική δημοκρατία. Φευ… Εναν μήνα μετά, στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν, η Μαρίν Λεπέν έπαιρνε τη σκυτάλη από τον γερασμένο πατέρα της – που ήταν πια 79 ετών. Αρκετοί τη θυμούνται να απολαμβάνει εκείνη την προεκλογική εκστρατεία. Καλεσμένη στα πάνελ –δυνατότητα που σπάνια δινόταν στον πατέρας της– τσακωνόταν ευχάριστα με τους συνδαιτημόνες της, οι οποίοι από κάποιο είδος αχρείαστης αβρότητας έσπαγαν μαζί της το εμπάργκο που υπήρχε στο Εθνικό Μέτωπο. Πολύ σύντομα μπορούσε κανείς να διακρίνει ότι σκοπός της δεν ήταν απλώς να καλύψει το κενό του πατέρα της, αλλά να επιχειρήσει να αλλάξει την εικόνα της γαλλικής Ακροδεξιάς. Ο πατέρας Λεπέν είχε κατορθώσει κάτι που έμοιαζε αδύνατο. Είχε ενώσει γύρω του όλες τις αντιμαχόμενες αντιδραστικές «φυλές» της  Γαλλίας. Συνεργάτες των Γερμανών, μοναρχικοί, φανατικοί καθολικοί, παγανιστές, βετεράνοι του πολέμου της Αλγερίας, αντισημίτες, πολιτικοί απόγονοι της Action française και σκίνχεντς ξεπέρασαν τις διαφορές τους και συντάχθηκαν μαζί του. Αυτή ήταν μια «επιτυχία» που ο Λεπέν δεν πρόδωσε ποτέ. Εμεινε μέχρι τέλους υπερήφανος ηγέτης του κόμματος των δωσιλόγων. Remaining Time-0:00 Fullscreen Mute Η κόρη του θέλησε να πετάξει από πάνω της αυτή την κληρονομιά ή, σε κάθε περίπτωση, να την κρύψει. Εκεί που ο πατέρας της επιζητούσε την προβοκάτσια, αυτή επιχειρούσε να δείξει ότι οι θέσεις της ανήκουν στον γαλλικό πολιτισμό και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιες. Ακόμα περισσότερο, ότι οι θέσεις αυτές ήταν στην πραγματικότητα ένας κοινός τόπος για τον οποίον η γαλλική πολιτική σκηνή –και ιδιαίτερα η γαλλική Δεξιά– έπρεπε να πάψει να ντρέπεται. Ο Σαρκοζί ισχυριζόταν ότι με τη σκληρή γραμμή του κατέστησε την Ακροδεξιά περιττή. Η Λεπέν πίστευε, αντίθετα, ότι της πρόσφερε την πολυπόθητη πολιτική νομιμοποίηση. Δεκαεπτά χρόνια μετά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το ποια είχε δίκιο. Μέσα σε λίγα χρόνια η κόρη είχε προλάβει να πάρει θέσεις που έκαναν τον πατέρα της να ανατριχιάζει. Υπερασπίζεται το δικαίωμα στην έκτρωση, το οποίο ισχυρίζεται ότι απειλείται από το Ισλάμ, ταξιδεύει στην Αμερική για να αποκαταστήσει σχέσεις με την εβραϊκή κοινότητα, χρησιμοποιεί μια γυναίκα αραβικής καταγωγής σε μια αφίσα του Εθνικού Μετώπου, δηλώνοντας την πίστη της στη λαϊκότητα του γαλλικού κράτους. Το 2015 η πατροκτονία θα ολοκληρωθεί. Οταν ο Ζαν-Μαρί Λεπέν θα χαρακτηρίσει τους θαλάμους αερίων «μια λεπτομέρεια της Ιστορίας» και θα καλέσει σε συμμαχία με τη Ρωσία «για τη σωτηρία του λευκού ανθρώπου», η κόρη θα τον διαγράψει από το κόμμα ως ακραίο. Ο στόχος της ήταν σαφής: ο συντηρητικός Γάλλος θα έπρεπε να πάψει να ντρέπεται να δηλώνει ψηφοφόρος του Εθνικού Μετώπου. Για να τον βοηθήσει, αλλάζει και όνομα. Το «Εθνικός Συναγερμός», που έρχεται να αντικαταστήσει την παλιά ονομασία, κλείνει το μάτι στη γκολική παράδοση. Η αλήθεια είναι ότι αν ο μπαμπάς δεν ήταν «ακραίος», δεν θα υπήρχε το λίπασμα για να μπορεί η κόρη να κάνει την πραγματίστρια. Ομως η Λεπέν κατάλαβε πρώτη από όλους ίσως, ότι η αρχιτεκτονική της Ευρώπης της δίνει μια διπλή δυνατότητα. Να ψαρεύει στα θολά νερά του ευρωσκεπτικισμού και την ίδια στιγμή να υπερθεματίζει στην ίδια τη συντηρητική ατζέντα της ΕΕ. Ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον αυταρχισμό του κράτους και τη μετανάστευση, στην πραγματικότητα είναι λιγότερο μακριά από τις ευρωπαϊκές πολιτικές από όσο ίσως θα θέλαμε να σκεφτούμε. Το παρελθόν του πατέρα ανάγκασε την κόρη να κάνει υπομονή. Η πολιτική της dédiabolisation (αποδαιμονοποίησης) του Εθνικού Μετώπου χρειάστηκε πάνω από 15 χρόνια για να φέρει τη Λεπέν στην πόρτα της εξουσίας. Η Μελόνι στην Ιταλία χρειάστηκε πολύ λιγότερο, ακολουθώντας αντίστοιχες τακτικές «κανονικοποίησης» του ακροδεξιού λόγου. Επίσης, στη Γαλλία, η απορρόφηση της Δεξιάς από την Ακροδεξιά δεν είχε ακριβώς την ίδια επιτυχία με την Ιταλία. Ενα κομμάτι της Δεξιάς στράφηκε προς το Κέντρο. Ομως η «τριχοτόμηση» του εκλογικού σώματος που επικαλούνται κάποιοι είναι περισσότερο μια επιθυμία παρά μια πραγματικότητα. Το 43% των Γάλλων ψήφισε στις 30 Ιουνίου Ακροδεξιά ή Δεξιά, το 31% Αριστερά και το 23% Κέντρο. Με τις υπόλοιπες δυνάμεις να μην έχουν καμία δυνατότητα να κυβερνήσουν μαζί, το μέγιστο που μπορούν να κατορθώσουν είναι να εμποδίσουν την Ακροδεξιά να κυβερνήσει. Ομως μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, που φαντάζει ως εναλλακτική λύση, τι θα έκανε εκτός από το να αυξήσει κι άλλο τη δυναμική της Ακροδεξιάς; Από την οικονομική κρίση και μετά, περνώντας από την περίοδο της πανδημίας σε όλη την Ευρώπη, κατάφερε να υποσκελίσει την Αριστερά ως «τράπεζα του θυμού» των κοινωνιών. Το να εξηγήσει κανείς τους λόγους είναι ταυτόχρονα απλό και σύνθετο. Μια κεντρική ιδέα, ωστόσο, είναι ότι εδώ και αρκετά χρόνια ζούμε μια εποχή κατά την οποία οι ανισότητες, η δυσαρέσκεια, οι όποιες αξιώσεις βιώνονται ατομικά και όχι συλλογικά. Η Αριστερά έχει πολύ αστόχαστα προσχωρήσει σε αυτή την ιδέα, αποθεώνοντας εξατομικευμένες διεκδικήσεις. Μόνο που με τις μεσαίες πολιτικές δυνάμεις να αδυνατούν να κρατήσουν τις κοινωνίες ικανοποιημένες, αυτός ο κόσμος των ατομικών παθών είναι βούτυρο στο ψωμί της Ακροδεξιάς. Ολα αυτά, βέβαια, ανήκουν στη σφαίρα της πολιτικής φιλοσοφίας. Στο μεταξύ, η Λεπέν θέλει να πείσει όσο γίνεται περισσότερους και όσο γίνεται πιο ψηλά ότι δεν απειλεί τα θεμέλια της Ευρώπης όπως είναι χτισμένη. Λειαίνει την αντίθεσή της με το ΝΑΤΟ και την υποστήριξή της στη Ρωσία, παρουσιάζει ένα οικονομικό πρόγραμμα που να μην τρομάζει κανέναν στον Γαλλικό Σύνδεσμο Εργοδοτών (Medef), θυμίζει διακριτικά ότι η εναλλακτική είναι ένα έως τρία χρόνια χωρίς κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Θα τα καταφέρει; Οι πιθανότητες αυτή τη φορά μοιάζουν να είναι μάλλον εναντίον μιας κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας της Ακροδεξιάς. Ομως μην κρυβόμαστε: αν οι δημοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης και η Αριστερά της δεν βρουν έναν τρόπο να παράγουν περισσότερο πλούτο και να τον μοιράζουν πιο δίκαια, οι εκκλήσεις για να αποφύγουμε τη δημιουργία μιας αντιδραστικής ευρωπαϊκής πλειοψηφίας θα αφορούν ολοένα και λιγότερους. 

https://www.protagon.gr/apopseis/pws-eksargyrwnei-i-lepen-ton-koinwniko-thymo-44342967232