Δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…

Κάποια από τα σχόλια στο άρθρο μου Το τέλειο τεστ ρατσισμού με κατηγόρησαν για αντίθετο ρατσισμό, επειδή θεωρώ ρατσιστές όσους και όσες έχουν διαφορετική άποψη από τη δική μου, δηλαδή πιστεύουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν από γκέι ζευγάρια δεν μεγαλώνουν σωστά. «Αυτό που πραγματικά δεν μπορεί να συλλάβει το απλοϊκό μου μυαλουδάκι, είναι με πόση ευκολία χαρακτηρίζετε, βάζοντάς το και στον τίτλο, ρατσιστές-ομοφοβικούς, ανθρώπους που έχουν αντίθετη άποψη σε αυτό το θέμα» γράφει η Μαρία. Πάρα πολύ συχνά ακούμε πολλούς να λένε: «Δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…». Είναι λοιπόν χρήσιμο να δούμε τι σημαίνει πραγματικά ρατσισμός, μια λέξη που εύκολα και αβασάνιστα φοράμε σε άτομα, απόψεις και συμπεριφορές.

Καταρχάς, στα ελληνικά χρησιμοποιούμε τον όρο «ρατσισμός» για να αναφερθούμε σε όλων των



ειδών διακρίσεις: με βάση το φύλο (σεξισμός), τη φυλή (ρατσισμός), τον σεξουαλικό προσανατολισμό (ομοφοβία), την ηλικία (ηλικισμός), τη σωματική αρτιμέλεια, τα θρησκευτικά πιστεύω, την καταγωγή κοκ.
Είναι άραγε ρατσιστικό να πιστεύω ότι η Ελένη είναι φριχτή οδηγός, ο Αχμέντ αγροίκος και απολίτιστος κτλ; Όχι απαραίτητα. Αν πιστεύω ότι ο Αχμέντ είναι εγκληματίας και απαίσιος άνθρωπος επειδή είναι ο Αχμέντ, δεν είμαι ρατσιστής. Αν το πιστεύω επειδή τυχαίνει να είναι Αφγανός και όλοι (ή οι περισσότεροι) οι Αφγανοί είναι καθάρματα, τότε ναι, είμαι ρατσιστής. Το να πιστεύω ότι η Ελένη είναι άθλια οδηγός δεν με κάνει σεξιστή. Το να πιστεύω ότι η Ελένη είναι φριχτή οδηγός επειδή είναι γυναίκα είναι σεξιστική άποψη. Το να πιστεύω ότι ο Μανώλης και Χρήστος είναι ακατάλληλοι να γίνουν γονείς επειδή έχουν κωλοχαρακτήρα δεν με κάνει ομοφοβικό. Αν πιστεύω ότι είναι ακατάλληλοι επειδή είναι γκέι, τότε προβαίνω σε μια αβάσιμη γενίκευση και γίνομαι ομοφοβικός.
Οι άνθρωποι λατρεύουμε να βάζουμε ταμπέλες. Για την ακρίβεια, μας είναι αδύνατο να μη βάζουμε ταμπέλες. Ο εγκέφαλός μας λειτουργεί με ταμπέλες, κατηγοριοποιεί την πραγματικότητά μας, την ταξινομεί σε κατηγορίες. Γλιτώνουμε χρόνο και κόπο έτσι. Είναι πιο εύκολο όταν μπαίνω σ’ ένα ταξί να πιστεύω ότι «ξέρω» τι σόι άνθρωποι είναι οι ταξιτζήδες και τι να περιμένω από αυτούς. Θα εκπλαγώ αν ο ταξιτζής ακούει Φίλιπ Γκλας ή σουηδική νεοφόλκ, αλλά αν ακούει Τερλέγκα θα «ξέρω» ότι είναι «τυπικός» ταξιτζής. Αν ακούει Φίλιπ Γκλας, πιθανώς να μπω σε πειρασμό να τον ρωτήσω πώς και οδηγεί ταξί, αφού κάτι δεν ταιριάζει στη νοητική κατηγορία στην οποία έχω κατατάξει τους ταξιτζήδες.
Δεν είναι οι αναπόφευκτες ταμπέλες που δημιουργούν το πρόβλημα, αλλά ο βαθμός που θεωρώ αυτές τις υποκειμενικά κατασκευασμένες ταμπέλες πραγματικές, αδιαμφισβήτητες αλήθειες, που δεν χρειάζονται καν απόδειξη.
Ρατσισμός είναι να αποδίδω σε μια κατηγορία ανθρώπων ενιαία χαρακτηριστικά, όπως ικανότητες, ήθος, συνήθειες και συμπεριφορές, σαν να πηγάζουν από κάποια εγγενή ουσία τους. Οι Γερμανοί είναι πειθαρχημένοι επειδή η πειθαρχία είναι στο κουκί της γερμανικότητας. Οι γυναίκες είναι συναισθηματικές επειδή ο συναισθηματισμός είναι στη φύση της γυναίκας. Οι Έλληνες είναι παθιασμένοι επειδή είναι έμφυτο στοιχείο της ελληνικότητας. Και ούτω καθεξής. Είναι λιγότερο κοπιαστικό να πιστεύω ότι «ξέρω» τι σόι άνθρωποι είναι οι άντρες, οι γυναίκες, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι γκέι, οι ποδοσφαιρόφιλοι, οι αναρχικοί κτλ. Τους χώνω στο ίδιο τσουβάλι και δεν χρειάζεται να τους δω έναν-έναν. Βολεύει, αλλά είναι άδικο και προκαλεί προβλήματα. Δημιουργεί διακρίσεις και ανισότητες.
Το να πιστεύω, λοιπόν, ότι οι γκέι δεν είναι κατάλληλοι για γονείς επειδή είναι γκέι είναι απερίφραστα και αδιαμφισβήτητα ομοφοβική άποψη, γιατί τους τσουβαλιάζω όλους στην ίδια κατηγορία, παύοντας να τους βλέπω ως άτομα. Όσοι ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και ανίκανοι για οργάνωση εκφράζουν μια ρατσιστική άποψη, γιατί αποδίδουν σε όλους τους Έλληνες μια ενιαία συμπεριφορά με βάση το κριτήριο της εθνότητας.
Οπότε όχι, δεν αποκαλώ ρατσιστές-ομοφοβικούς όσους έχουν αντίθετη άποψη για το άρθρο μου, αλλά όσους/ες βασίζουν αυτή την άποψη σε ισοπεδωτικές γενικεύσεις.
http://www.protagon.gr/