Βόμβα (77 δισ.) μεγατόνων τα «κόκκινα δάνεια» νοικοκυριών-επιχειρήσεων

Σε λύση-πακέτο με εξωδικαστικό μηχανισμό για τη ρύθμιση των οφειλών των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους προμηθευτές και την Εφορία προσανατολίζεται η κυβέρνηση. Το νέο μοντέλο ρύθμισης έχει στόχο να βρίσκει άμεσα λύση στις επιχειρήσεις που είναι μεν βιώσιμες, αλλά αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξόφλησης των οφειλών τους, μπορεί όμως να συνοδεύεται και από απολύσεις, αλλαγές στη διοίκηση της επιχείρησης ή ακόμη και συγχωνεύσεις.

Το συνολικό σχέδιο της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι έτοιμο και να έχει παρουσιαστεί συνολικά στην τρόικα έως τις 15 Αυγούστου, ενώ στόχος είναι να ξεκινήσει να λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο. Ο στόχος αυτός φαντάζει εξαιρετικά δύσκολος, εάν όχι ακατόρθωτος, γιατί υπάρχουν σοβαρές
διαφωνίες για το ποιος από τους πιστωτές θα έχει το πάνω χέρι. Γι' αυτό άλλωστε τόσα χρόνια δεν έχει προβλεφθεί κάτι ανάλογα, άμεσο και υλοποιήσιμο.

Για πρώτη φορά, έπειτα από πολλά εναλλακτικά σενάρια που έχουν συζητηθεί, πέφτει στο τραπέζι το μοντέλο να περιλαμβάνονται στη ρύθμιση των επιχειρήσεων που έχουν έρθει σε δυσμένεια και τα χρέη τους προς το Δημόσιο. Πρόκειται για ένα μοντέλο που ήδη λειτουργεί στη Βρετανία, στη Γαλλία, στην Πορτογαλία και την Τουρκία. Σύμφωνα με τον νέο διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, το ύψος των «κόκκινων» δανείων συνολικά έφτασε τα 77 δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά περισσότερα από τα μισά, τα 42 δισ. ευρώ, είναι επιχειρηματικά (για να μην ξεχνιόμαστε, ο κ. Στουρνάρας με την πολιτική που εφάρμοσε στο πόστο του υπουργού των Οικονομικών ανέβασε τον λογαριασμό σε αυτά τα δυσθεώρητα ύψη, ενώ τώρα καλείται από άλλη θέση να δώσει λύση στο πρόβλημα που ως μέλος της κυβέρνησης δημιούργησε).

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης, μια επιχείρηση που αντιμετωπίζει πρόβλημα εξόφλησης των οφειλών της θα μπορεί να έρχεται σε συνεννόηση με τις πιστώτριες τράπεζες, το Δημόσιο, τα Ταμεία, τις ΔΕΚΟ και τους προμηθευτές της και να διευθετεί συνολικά το χρέος της. Δηλαδή όσοι έχουν λαμβάνειν από μια επιχείρηση θα κάθονται σε ένα τραπέζι μαζί με τον ιδιοκτήτη και θα διαπραγματεύονται συνολικά με ποιον τρόπο μπορούν να ρυθμιστούν οι οφειλές της. Εννοείται ότι θα ζητείται και η οικονομική συνεισφορά του ιδιοκτήτη.

Η λύση-πακέτο θεωρείται αναγκαία, καθώς πολύ συχνά η μία οφειλή μπλοκάρει τη διευθέτηση της άλλης. Για παράδειγμα, μία επιχείρηση που έχει οφειλές προς την Εφορία ή τα ασφαλιστικά ταμεία δεν μπορεί να προχωρήσει σε ρύθμιση ή αναχρηματοδότηση των υποχρεώσεών της προς τις πιστώτριες τράπεζες.

Το πρόβλημα είναι πώς θα διευθετηθεί το συνολικό χρέος. Δηλαδή ποιος ή ποιοι από τους οφειλέτες θα αναλάβουν την πρωτοβουλία για να διευθετηθεί το συνολικό χρέος και τι κομμάτι αυτού του χρέους είναι διατεθειμένος κάθε πιστωτής να θυσιάσει και να ρυθμίσει.

Στα σενάρια που έχουν συζητηθεί είναι να ξεκινά η ρύθμιση όταν συμφωνούν εκπρόσωποι των πιστωτών των οποίων η απαίτηση ανέρχεται στο 35% του συνόλου σε αξία.

Σε αυτή την περίπτωση το πάνω χέρι θα έχουν οι τράπεζες, οι οποίες συνήθως έχουν και τις μεγαλύτερες απαιτήσεις.

Μεταξύ των εναλλακτικών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ρυθμιστεί το δάνειο μπορεί να είναι είτε η επέκταση του δανείου, δηλαδή να σπάσει το δάνειο σε περισσότερες και μικρότερες δόσεις, είτε η μείωση του επιτοκίου. Μπορούν ακόμη να προχωρήσουν σε διαγραφή των προστίμων και των τόκων υπερημερίας που μπορεί να έχουν επιβληθεί στην επιχείρηση. Ομως η διαγραφή χρεών δεν είναι κατηγορηματικά μέσα στις λύσεις που εξετάζονται. Οπως μάλιστα είπε χαρακτηριστικά το ίδιο στέλεχος, «μη χρησιμοποιείτε απαγορευμένες λέξεις».


Οι πιστωτές αποκτούν τον πρώτο λόγο

Από την άλλη, όμως, το τίμημα που θα πληρώνει ο επιχειρηματίας που θα προχωρήσει σε ρύθμιση με το νέο μοντέλο είναι μεγάλο και δεν αφορά μόνο τον ίδιο. Οι πιστώτριες τράπεζες και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στη διαδικασία θα έχουν πλέον τον κύριο λόγο στην επιχείρηση και θα μπορούν να προτείνουν λύσεις για την εξυγίανση των οικονομικών μιας επιχείρησης.

Για παράδειγμα, οι πιστωτές μπορούν να ζητήσουν από την επιχείρηση την εφαρμογή ενός νέου σχεδίου αναδιάρθρωσης, προκειμένου να επιτευχθεί μείωση των λειτουργικών δαπανών, μείωση του προσωπικού ή ακόμη και αλλαγή μάνατζμεντ ή και συγχωνεύσεις. Η επιχείρηση δηλαδή μπορεί να αναγκαστεί να προχωρήσει ακόμη και σε απολύσεις ή σε αλλαγή της διοίκησής της, προκειμένου να προχωρήσει η αναχρηματοδότηση των χρεών της.
Ακόμη και αν τελικά υπάρξει η δυνατότητα διαγραφής μέρους της οφειλής είτε προς τράπεζα είτε προς προμηθευτή ή ακόμη και προς τους δύο, αυτό θα σημαίνει ότι αυτός που αναλαμβάνει το κόστος θα αποκτά το δικαίωμα να μπει μέτοχος στην εταιρία.

Τα πιστωτικά ιδρύματα μπορούν να προωθήσουν προγράμματα εξαγορών και συγχωνεύσεων ανά κλάδο, εφόσον οι επιχειρήσεις το επιθυμούν, έτσι ώστε μετά να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια τα νέα αυτά μεγαλύτερα σχήματα.

Ο μηχανισμός διευθέτησης θα δουλεύει σε ιδιαίτερα σφιχτό και αυστηρό πλαίσιο, τόσο σε ό,τι αφορά τους κανόνες που θα πρέπει να ακολουθούνται ευλαβικά όσο και σε επίπεδο χρονοδιαγράμματος. Στόχος είναι όλη η διαδικασία, από τη στιγμή που θα προσφύγει κάποια επιχείρηση έως την οριστική απόφαση, να κρατά περίπου δύο μήνες το πολύ.


Ερχονται νέα λουκέτα στην αγορά

Βασικός παράγοντας για να μπορέσει να συμμετάσχει μια επιχείρηση σε αυτή τη διαδικασία είναι να είναι το χρέος της βιώσιμο. Στόχος είναι να μπορέσουν να επιβιώσουν οι επιχειρήσεις εκείνες που έχουν προοπτικές εξέλιξης, αν μειωθεί το χρέος τους, ενώ για τις υπόλοιπες έρχεται ένας ακόμη πιο γρήγορος θάνατος.

Οι τράπεζες έχουν ήδη συστήσει ειδικές διευθύνσεις που εξετάζουν τα προγράμματα βιωσιμότητας τόσο μεμονωμένων επιχειρήσεων όσο και κλάδων συνολικά. Οπως αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Ανάπυξης, οι τράπεζες γνωρίζουν τα οικονομικά κάθε εταιρίας επακριβώς και άρα έχουν συναίσθηση ποιες από αυτές μπορούν να προχωρήσουν και ποιες θα πρέπει πια να βγουν από το «οξυγόνο».

Σε έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα η PriceWaterhouseCoopers σημειώνεται ότι σε σύνολο 2.950 επιχειρήσεων υπάρχουν 650 προβληματικές που παγιδεύουν κεφάλαια, αποστερώντας πόρους από τις υπόλοιπες που, αν και έχουν προβλήματα ρευστότητας, εμφανίζονται ανθεκτικές και με προοπτικές ανάπτυξης.

Σε πρώτο πλάνο εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης θα μπουν αρχικά όσες επιχειρήσεις απασχολούν πολλούς εργαζομένους και έχουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα.

Οι εταιρίες με θετικά EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων) ή αυτές που ανήκουν σε κλάδο με προοπτικές ανάπτυξης είναι αυτές που θα επιχειρηθεί να σωθούν. Αυτό σημαίνει επίσπευση των λουκέτων για τις επιχειρήσεις των οποίων το χρέος δεν θα καταστεί βιώσιμο.

Επίσης, σε δυσμενέστερη θέση, σε ό,τι αφορά την αναχρηματοδότηση των δανείων τους, βρίσκονται οι νέες επιχειρήσεις, καθώς χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν, χρόνο που δυστυχώς όμως δεν μπορεί να διατεθεί στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.

Με βάση το προφίλ η λύση για τα νοικοκυριά

Σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, οι ρυθμίσεις θα γίνονται λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό και το κοινωνικό προφίλ των δανειοληπτών, με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας της Τραπέζης της Ελλάδος. Θα λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες που θεωρούνται αναγκαίες για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους, αλλά και το προφίλ που έχει αναπτύξει ο δανειολήπτης με την τράπεζα έως τώρα.

Ο οφειλέτης πρέπει να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες του δανειολήπτη για στέγαση, διατροφή, σπουδές, ψυχαγωγία κ.λπ. και με ό,τι μένει από το μηνιαίο εισόδημά του να αποπληρώνει τις οφειλές του.

Για έναν ενήλικα οι μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης κυμαίνονται από 537 έως 682 ευρώ. Για ένα ζευγάρι τα έξοδα που δικαιολογούνται ξεκινούν από 906 και φτάνουν τα 1.160 ευρώ. Για μία οικογένεια με ένα παιδί «οι εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης» διαμορφώνονται από 1.126 έως 1.440 ευρώ και με δύο παιδιά από τα 1.347 έως τα 1.720 ευρώ.

Με βάση το προφίλ του δανειολήπτη θα επιλέγονται:

-Βραχυπρόθεσμες λύσεις: Εχουν διάρκεια έως πέντε έτη και επιλέγονται αν η δυσκολία αποπληρωμής κρίνεται προσωρινή. Μπορεί να είναι πληρωμή μόνο τόκων για ορισμένο διάστημα, μείωση δόσεων ή περίοδος χάριτος.

-Μακροπρόθεσμες λύσεις: Εχουν διάρκεια πάνω από πέντε χρόνια, με στόχο τη μείωση των δόσεων, την αύξηση του αριθμού τους και την παράταση του χρόνου αποπληρωμής. Μπορεί να περιλαμβάνουν μόνιμη μείωση του επιτοκίου, αλλαγή του από κυμαινόμενο σε σταθερό, παράταση αποπληρωμής κ.λπ.

-Οριστική διευθέτηση: Ετσι ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή στη σχέση μεταξύ του πιστωτικού ιδρύματος και του δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής με στόχο την οριστική τακτοποίηση του χρέους. Αυτό σημαίνει ότι ο ιδιοκτήτης μπορεί να χάσει το ακίνητό του. Μπορεί να το παραδώσει εθελοντικά, να μεταβιβάσει την κυριότητά του και να συνεχίσει να μένει αντί ενοικίου ή να το ανταλλάξει με στεγαστικό δάνειο και ακίνητο μικρότερης αξίας.
http://www.dimokratianews.gr/