Τριπλή απειλή από τον Ερντογάν για Θράκη, Αιγαίο και μεταναστευτικό

Το τέλος της ηθελημένης αθωότητας που βίωσε η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας την τελευταία 15ετία, πιστεύοντας ότι ο Ερντογάν αποτελεί την ιδεώδη εναλλακτική του σκληρού εθνικιστικού κεμαλικού κατεστημένου, σήμαναν οι δηλώσεις και το ξέσπασμα του Τούρκου ηγέτη με στόχο την Ελλάδα, την Κύπρο, αλλά και ολόκληρη τη Μ. Ανατολή και την Α. Μεσόγειο.

Ο κ. Ερντογάν φροντίζει τις τελευταίες ημέρες να διαλύσει κάθε ψευδαίσθηση που πιθανόν υπήρχε για τις προθέσεις του, καθώς είναι σαφές ότι οι δηλώσεις του για τη Θράκη, την Κύπρο, το Αιγαίο, την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης δεν είναι απλώς κάποια ξεσπάσματα, αλλά είναι διαμορφωμένο

δόγμα πολιτικής που στοχεύει στην απονομιμοποίηση και κατόπιν στην ανατροπή του στάτους κβο που διατηρήθηκε αναλλοίωτο στην περιοχή (από τα Βαλκάνια μέχρι το Ιράκ) τον τελευταίο αιώνα, με την εξαίρεση της Αλεξανδρέττας και την εισβολή και κατοχή στην Κύπρο.

Ολες οι κινήσεις πλέον του Ταγίπ Ερντογάν καθοδηγούνται από την επιδίωξή του για αναθεώρηση του συντάγματος και αλλαγή του συστήματος σε προεδρικό, για την οποία όμως είναι αναγκαία η στήριξη τουλάχιστον από το ακροδεξιό κόμμα των 'Γκρίζων Λύκων' (ΜΗΡ). Επόμενος στόχος του; Ο εορτασμός για τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκίας, το 2023, να συνοδευτεί με αλλαγή στο εδαφικό στάτους κβο της περιοχής προς όφελος της Τουρκίας, με το Χαλέπι και τη Μοσούλη να βρίσκονται στο στόχαστρο.
H γραπτή απάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην ερώτηση των βουλευτών του CHP, 'φρεσκάρισε' και τη θεωρία των 'γκρίζων ζωνών', ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του 'Εθνους της Κυριακής' έχει τεθεί και πάλι στο πλαίσιο των διερευνητικών οδηγώντας ουσιαστικά σε αδιέξοδο τις συνομιλίες.

Ο κ. Τσαβούσογλου επανέλαβε τον ισχυρισμό ότι τα Ιμια είναι τουρκικά και σε σχέση με τα νησιά και τις βραχονησίδες -για τα οποία η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι άφησε να περιέλθουν στην Ελλάδα- η απάντησή του παραπέμπει στη γνωστή τουρκική θέση ότι όσα νησιά και βραχονησίδες δεν καταγράφονται ονομαστικά στις συνθήκες της Λωζάνης και των Παρισίων και όσα είναι σε απόσταση μικρότερη των τριών μιλίων από την τουρκική ακτή και δεν κατελήφθησαν από τον ελληνικό Στρατό, δεν μπορεί να ανήκουν στην Ελλάδα. Επίσης έχει σημασία η δήλωση του κ. Τσαβούσογλου ότι η Τουρκία 'δεν θα αποδεχθεί de facto καταστάσεις επί γεωγραφικών σχηματισμών με αμφισβητούμενο καθεστώς'.
Αν και αυτές είναι οι πάγιες θέσεις της Τουρκίας, με δεδομένη τη συγκυρία και την εμμονική αμφισβήτηση της Λωζάνης από τον Ερντογάν, αποκτούν άλλη βαρύτητα.

Ασύμμετρη απειλή
Η Ελλάδα, που βρίσκεται σε δεινή θέση με υπονομευμένη την αποτρεπτική ισχύ της λόγω της κρίσης, αντιμετωπίζει πραγματική απειλή από την Τουρκία που δεν περιορίζεται μόνο στο Αιγαίο και στη Θράκη, αλλά αφορά και την ασύμμετρη απειλή του Προσφυγικού. Παρότι τα παλιά εργαλεία, όπως τα βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, δεν είναι αποτελεσματικά, η Αθήνα δεν έχει άλλο δρόμο από το να ενισχύσει περιφερειακές συνεργασίες, όπως αυτές με Ισραήλ και Αίγυπτο και να διεκδικήσει καίριο ρόλο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας που διαμορφώνεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης και της Μεσογείου, για τον οποίο προϋπόθεση δεν είναι μόνο η αμυντική ενίσχυση αλλά κυρίως η οικονομική ανάκαμψή της.

Ο Δεκέμβριος είναι κρίσιμος μήνας καθώς ο Ερντογάν έχει δώσει 'προθεσμία' να επιλυθούν εντός του 2016 τόσο το Κυπριακό όσο και το θέμα της κατάργησης των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες που τίθεται ως προϋπόθεση για τη διατήρηση της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας για το μεταναστευτικό.

Η Αγκυρα, διά του υπουργού αρμόδιου για ευρωπαϊκές υποθέσεις Ομέρ Τσελίκ, ζήτησε την Πέμπτη έκτακτη συνάντηση κορυφής ΕΕ - Τουρκίας ώστε να αντιμετωπισθεί η κρίση, που έχει κλιμακωθεί με τις επιθετικές δηλώσεις Ερντογάν, με τον εκτροχιασμό του καθεστώτος σε όλο και μεγαλύτερο αυταρχισμό στο εσωτερικό, και την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ομως και με δεδομένο το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη αλλά και τα γεγονότα στην Τουρκία, είναι απίθανο να υπάρξει απόφαση για κατάργηση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες, χωρίς να προηγηθεί η αλλαγή του αντιτρομοκρατικού νόμου, κάτι που αποκλείει ο Ερντογάν.

Επομένως, εάν δεν υπάρξει κάποια άλλη εξέλιξη η Αθήνα θα βρεθεί αντιμέτωπη από τις πρώτες ημέρες του 2017 με το σενάριο κατάρρευσης της συμφωνίας για το μεταναστευτικό, και εάν ο κ. Ερντογάν χρησιμοποιήσει τις προσφυγικές ροές για να εκβιάσει την ΕΕ, τότε η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια ασύμμετρη απειλή που θα υπονομεύει την εθνική ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή, προκαλώντας και πολιτικές αναταράξεις. Και η Αθήνα δείχνει να είναι χωρίς επιλογές απέναντι σε αυτή την κατάσταση.

Αμετακίνητος
Αλλά και σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, η κατάσταση μετά το Μον Πελεράν είναι ευαίσθητη, καθώς το πρώτο δείγμα γραφής από την Αγκυρα είναι ότι ο Ερντογάν δεν ενδιαφέρεται για λύση η οποία περιλαμβάνει παραχωρήσεις και εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων.

Το ξέσπασμα του Τούρκου ηγέτη (ενώπιον του Ακιντζί που είχε κληθεί στην Τουρκία) για τα 'εδάφη που υπάρχει αίμα Τούρκων πεσόντων', για την Ελλάδα και την Κύπρο που κάνουν σαν 'πεινασμένα κοτόπουλα', για την 'ασέβεια' της Κύπρου να έχει σημαία που απεικονίζει όλο το νησί περιλαμβάνοντας και την 'ΤΔΒΚ', έστειλαν το μήνυμα.

Ο ίδιος ο Ακιντζί εμφανίστηκε αργότερα βάζοντας όρο για τη διάσωση της διαδικασίας, τον προκαθορισμό πενταμερούς και κατόπιν έναρξη συνομιλιών για το εδαφικό, την ασφάλεια και τα εκκρεμή θέματα, μια πρόταση που τορπιλίζει τις συνομιλίες. Ομως οι πιέσεις -όπως αποδείχθηκε- ήταν αφόρητες και ο Νίκος Αναστασιάδης έπειτα από δείπνο με τον Ακιντζί και τον εκπρόσωπο του ΟΗΕ Ε. Αιντα αποδέχθηκε τελικά την πρόταση για συνομιλίες στη Γενεύη για τη διαμόρφωση του χάρτη και για σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης στις 12 Ιανουαρίου. Η όλη διαδικασία, πάντως, με τα σημερινά δεδομένα δείχνει να κινείται στο κενό και να εγκλωβίζει Αθήνα και Λευκωσία, καθώς η πολυμερής δρομολογήθηκε χωρίς να έχει τεθεί ως προϋπόθεση η επίλυση όλων των άλλων εκκρεμοτήτων.

Η Αθήνα αγωνιά και για τις εξελίξεις στα Ευρωτουρκικά, γιατί είναι προφανές ότι και η Μέρκελ υπό την πίεση των εκλογών -χωρίς να ρίξει τις γέφυρες- θα ακολουθήσει πιο σκληρή πολιτική έναντι του Ερντογάν. Η διαρροή ότι η Γερμανίδα καγκελάριος διαβεβαίωσε τους βουλευτές της ότι δεν πρόκειται να ανοίξει νέο κεφάλαιο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, είναι ένα πρώτο δείγμα αυτής της προσέγγισης, η οποία περιορίζει μεν την πίεση που ασκούνταν στη Λευκωσία για να άρει τα βέτο της στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, συγχρόνως όμως αποδυναμώνει την αξία του 'καρότου' που προσφερόταν μέχρι τώρα στην Τουρκία για να μένει σε ευρωπαϊκή τροχιά.

Ο κ. Ερντογάν δεν είναι πια ο φιλικός ηγέτης που δεχόταν με ευγνωμοσύνη τη στήριξη από τους Κ. Σημίτη και Δ. Αβραμόπουλο όταν τον δίωκε η τουρκική κυβέρνηση, ούτε απλώς ο κουμπάρος του Κ. Καραμανλή, ούτε ο φιλικός ηγέτης που χάρισε τη γραβάτα στον Αλ. Τσίπρα. Ο Τ. Ερντογάν δημιουργεί νέα δεδομένα και υποχρεώνει την Αθήνα να ξαναδεί από την αρχή τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

ΣΥΝΟΔΟΣ ΝΑΤΟ
Το ντιμπέιτ για ευρωπαϊκή άμυνα - Κύπρο

Ενα κρίσιμο ντιμπέιτ είναι σε εξέλιξη τις ημέρες αυτές στο ΝΑΤΟ εν όψει της χειμερινής Υπουργικής Συνόδου στις 6-7 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Στη Σύνοδο αναμένεται να εγκριθεί από τη Συμμαχία η Κοινή Δήλωση για τις σχέσεις ΕΕ-ΝΑΤΟ, όπου η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει ντε φάκτο τις θέσεις της που στρέφονται εναντίον της Κύπρου. Συγκεκριμένα με τις διατυπώσεις που περιλαμβάνονται στα προσχέδια της κοινής Δήλωσης όχι μόνο αποκλείεται η Κυπριακή Δημοκρατία από το πλαίσιο συνεργασίας με το ΝΑΤΟ, αλλά η έγκριση της συγκεκριμένης διατύπωσης θα αποκλείει την Κύπρο ακόμη και από τις επιχειρήσεις, αποστολές και διαδικασίες στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής άμυνας που με οποιονδήποτε τρόπο θα υπάρχει έστω και τυπική σύμπραξη με το ΝΑΤΟ.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι από τις 22 κοινοτικές χώρες που είναι και χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ δεν έχει υπάρξει αντίδραση παρά μόνο από την Ελλάδα η οποία μπλοκάρει τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου και το θέμα αναμένεται να λυθεί πλέον σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, σε μια συνεδρίαση που δεν θα είναι καθόλου εύκολη για τον Νίκο Κοτζιά. Σε ό,τι αφορά το θέμα της συνέχισης της ΝΑΤΟϊκής Επιχείρησης στο Αιγαίο για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, αναμένεται να εξετασθεί τελικά στη Σύνοδο Υπουργών Αμυνας της Συμμαχίας τον Φεβρουάριο.

Με Ρωσία - Ισραήλ
Η Τουρκία όμως έχοντας εξελιχθεί σε εντελώς απρόβλεπτο παράγοντα, κάτι που επιτείνει τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της, λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο στις σχέσεις της και με Ρωσία, Ισραήλ.

Με τη Ρωσία, παρά την αποκατάσταση των διμερών σχέσεων, οι δηλώσεις Ερντογάν ότι η εισβολή της χώρας του στη Συρία έχει στόχο την ανατροπή του Ασαντ προκάλεσε συναγερμό στη Μόσχα, καθώς αυτή η προσέγγιση ανατρέπει το συνολικό πλαίσιο συνεργασίας που αποφάσισαν Πούτιν- Ερντογάν και αποτέλεσε τον πυρήνα της αποκατάστασης των σχέσεων των δύο χωρών.

Η τηλεοπτική συνέντευξη του κ. Ερντογάν στο ισραηλινό Channel 2 που αναρωτήθηκε ποια είναι χειρότερα, τα εγκλήματα του Χίτλερ ή του Ισραήλ, κέντρισε ευαίσθητες χορδές στο Ισραήλ, καθώς, παρά το γεγονός ότι η αποκατάσταση των σχέσεων ολοκληρώνεται με την άφιξη στην Αγκυρα του νέου Ισραηλινού πρεσβευτή, η καχυποψία έναντι του Ερντογάν παραμένει.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αλλά και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης θα έχουν την ευκαιρία την Πέμπτη να ενημερωθούν από την ισραηλινή ηγεσία για το πώς αντιλαμβάνονται στο Τελ Αβίβ τον νέο ρόλο που διεκδικεί στην ευρύτερη περιοχή η Τουρκία του κ. Ερντογάν.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ

http://www.ethnos.gr/